تاریخچه فعالیت شرکت معادن منگنز ایران شرکت معادن منگنز ایران در سال 1342 با نام شرکت سهامی معادن منگنز شاهرخ تأسیس شد. متعاقباً براساس مصوبات مجامع عمومی فوق العاده سال 1360 و 1370 به ترتیب نام شرکت به معادن منگنز ایران (سهامی خاص) تغییر یافته و مرکز اصلی شرکت از تهران به قم منتقل شد. نوع شرکت براساس مصوبه مجمع عمومی فوق العاده سال 1380 به سهامی عام تبدیل و سهام شرکت از بهمن ماه 1381 به عنوان سیصدوسی وسومین شرکت در گروه استخراج کانه هاي فلزي در سازمان بورس و اوراق بهادار پذیرفته شده است. فعالیت اصلی شرکت تهیه و اجراي عملیات اکتشافی، استخراج، تغلیظ و فرآوري مواد معدنی و سرمایه گذاري در جهت اکتشاف و بهره برداري معادن و فرآوري مواد می باشد. در حال حاضر عملیات استخراج ماده معدنی، در محدوده معادن واقع در بخش کهک روستاي ونارچ و شهرستانک قم صورت می گیرد. ترکیب سهامداران شرکت معادن منگنز ایران سرمایه شرکت اصلی در هنگام تأسیس بالغ بر 10 میلیون ریال بالغ بر 500 سهم با نام 20000 ریالی بود که در سنوات قبل با تغییر مبلغ اسمی به هزار ریال و طی چندین مرحله افزایش سرمایه نهایتا به استناد مصوبۀ مجمع عمومی فوق العاده سال 1393 سازمان بورس و اوراق بهادار سرمایۀ شرکت از مبلغ101200 میلیون ریال از محل مطالبات حال شده یا آورده نقدي و سود انباشته به مبلغ 202400 میلیون ریال، افزایش یافت. ترکیب سهامداران شرکت در نمودار زیر مشاهده می شود. درصد شناوری سهم در تاریخ نگارش گزارش 55 درصد می باشد. سنگ معدن منگنز چیست؟ منگنز یک عنصر شیمیایی با نماد ( Mn) و عدد اتمی ۲۵ است. منگنز بعنوان یک عنصر آزاد در طبیعت وجود ندارد و اغلب در مواد معدنی و در ترکیب با آهن در قالب سنگ منگنز یافت می شود. مهمترین کاربرد منگنز در صنعت، تهیه آلیاژهای آهن و به عنوان ماده اساسی برای تولید چدن و فولاد می باشد. منگنز بیشترین کاربرد را در تولید فولاد (فولادهای کربن دار، آلیاژ کم مقاومت، ضد زنگ ابزار آلات)، آلیاژهای غیر آهنی، فروآلیاژها و چدن دارد. فولاد بخصوص فولادهای کربن دار بخش اصلی بازار منگنز را به خود را اختصاص میدهد. علاوه بر مصارف متالورژیکی، منگنز کاربردهای غیر متالورژیکی متعددی نیز دارد که عبارتند از دی اکسید طبیعی یا مصنوعی در باتریهای خشک و شیمیایی، سولفات و اکسی سولفات های منگنز در خوراک دام و افزودنی های کودهای گیاهی در کشاورزی، پرمنگنات ( به عنوان اکسید کننده)، صنایع کبریت سازی، سرامیک، شیشه و آجر، الکترود جوشکاری، فروسیلیکومنگنز، تولید فریتها، تصفیه آب، هیدرومتالوژی، افزودنی های سوخت و سایر کاربردهای فرعی. مصرف منگنز به دلایل اقتصادی و داشتن خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاص به عنوان یکی از فلزات استراتژیک مورد استفاده در صنایع فولاد و ذوب آهن، تولید فرو آلیاژ، باتری سازی و… مطرح شده است. در حدود 90 درصد منگنز مصرفی در جهان در صنایع متالورژیکی نظیر تولید فولاد و آلیاژهای غیر آهنی مصرف می شود. صنایع باتری سازی نیز با مصرف سالیانه 40 الی 50 هزار تن، معادل 7-5 درصد کل مصرف در مقام دوم قرار میگیرند. از ترکیب اکسید منگنز و اکسید آهن فرومنگنز تولید می شود و به سه گروه فرومنگنز پرکربن – فرومنگنز کم کربن و فرومنگنز کربن متوسط تقسیم بندی میشوند. فرومنگنز بیشتر در اکسیژن زدایی فولاد و تولید فولاد آلیاژی حاوی منگنز استفاده میشود که فرومنگنز پرکربن بیشترین کاربرد را دراین زمینه دارد.در حال حاضر در مقیاس جهانی به ازای تولید هر تن فولاد 10 کیلوگرم منگنز مصرف می شود. عرضه و تقاضای منگنز در بازار های جهانی متاثر از میزان تقاضای فولاد در کل دنیا می باشد، در سال های اخیر انواع مختلفی از فولاد ها بر حسب نیاز متقاضیان و صنعت تولید شده است، که قاعدتا در ساخت هر کدام از این محصولات به مقدار معینی منگنز نیاز است، برای تامین منگنز در فرآیند تولید فولاد، از آهـن خام و سنگ منگنز نیز استفاده می شود، با این وجود این دو منبع تنها سهم کوچکی از منگنز مورد نیاز را پوشش می دهند، و اکثر منگنز مصرفی به صورت فرو آلیاژ های منگنز دار در مرحله ذوب و شکل گیری فولاد به آن اضافه می گردد. واردات و صادرات الف)واردات و صادرات جهانی منگنز واردات منگنز در سالهای 2010 تا 2017 بطور میانگین 25 میلیون تن بوده است. بیش از 56 درصد واردات معادل حدود 14 میلیون تن متعلق به کشور چین بوده و پس از آن هند با اختلاف بالا در جایگاه دوم با میزان واردات حدود 2.5 میلیون تن قرار دارد. بزرگترین صادرکننده سنگ منگنز آفریقای جنوبی با سهم بیش از 50 درصد می باشد و بعد از آن سایر کشورها به شرح نمودار زیر قرار دارند. بطور میانگین آفریقای جنوبی 10 میلیون تن و استرالیا 6 میلیون تن صادرات داشته است. نرخ فروش جهانی محصولات از سال 2015 از ثبات خوبی برخوردار بوده است. ب) واردات و صادرات منگنز در خاورمیانه خاورمیانه کمتر از 2 درصد تجارت این فلز را به خودش اختصاص داده است. واردکنندگان منطقه به ترتیب کشورهای عربستان، امارات، ایران و بحرین می باشد. واردات عربستان از آفریقای جنوبی و ایران از عمدتا از جمهوری تانزانیا، زامبیا و اندونزی است. اکثریت سنگ منگنز وارداتی به این دو کشور در صنایع فروآلیاژ به مصرف میرسد. میزان صادرات منطقه خاورمیانه بسیار ناچیز و کمتر از 1 درصد تجارت دنیا است. عمده صادرات منطقه متعلق به ترکیه است و پس از آن عمان قرار دارد که به چین و هند صادر می کند. ج)واردات و صادرات منگنز در ایران آمار واردات محصولات در سال 98 از طریق سایت گمرک ارائه نمی شود و از همین رو اطلاع دقیقی از مقدار واردات این محصول در سال جاری در دست نمی باشد. اما اگر آمار سایت گمرک در مورد این محصول برای سال 97 را مورد بررسی قرار دهیم، در سال 97 تقریبا 20000 تن سنگ منگنز با عنوان " سنگ منگنز و کنسانتره آن، از جمله سنگ هاي منگنز آهن دار و كنسانتره هاي آلي كه بر حسب وزن خشك حاوي 20% يا بيشتر منگنز باشد" از کشورهای تانزانیا، زامبیا، اندونزی، امارات، ترکیه، هند و گرجستان وارد کشور شده است که دلار اختصاص یافته به این محصول نیز دلار 4200 تومانی بوده است. همانگونه که در نمودار زیر مشاهده می شود با توجه به داده های گمرک در سال 97، متوسط دلاری هر تن سنگ منگنز 408 دلار بوده است که با دلار 4200 تومانی وارد کشور شده است. اگرچه که نمی توان کیفیت، عیار و دانه بندی محصولات وارداتی را با سنگ منگنز داخلی به طور صد در صدی مقایسه کرد اما می توان درک بهتری از قیمت های داخلی و وارداتی بدست آورد. با توجه به جدول زیر تفاوت فاحش نرخ ریالی فروش کمنگنز در سال 97 و نرخ ریالی واردات حتی با دلار رسمی نیز مشخص است. مشاهده می شود که عدم تخصیص دلار رسمی برای واردات این محصول به افزایش شدید نرخ فروش این محصول نیز منجر خواهد شد. با توجه به ثبات قیمت جهانی سنگ منگنز در سال 98، اگر فرض کنیم متوسط دلاری واردات این محصول در سال 98 هم 408 دلار باشد، هر تن سنگ منگنز وارداتی تقریبا 4.400.000 تومان ارزش ریالی خوا داشت که در مقایسه با نرخ فروش کمنگنز در سال 98 (1.200.000 در هرتن)، 266 درصد بیشتر است. (اگرچه قطعا کیفیت، دانه بندی و عیار محصولات خارجی با محصولات داخلی متفاوت است) جایگاه شرکت در صنعت شرکت درصنعت استخراج کانی هاي فلزي(سنگ منگنز) فعالیت میکند. اطلاعات و آمار دقیقی از مقدار تولید سنگ منگنز و مصرف محصولات آن در کشور در دسترس نیست. اما شرکت معادن منگنزایران با برخورداري از 4 میلیون تن ذخیره باقی مانده براونیت (کانی منگنزدار) بزرگترین معدن سنگ منگنز در خاورمیانه به شمار می رود. در صورتیکه مصرف بازار داخلی از سنگ منگنز تولید داخلی سال حدود 300 هزار تن صحیح باشد شرکت معادن منگنز ایران می تواند نزدیک به 90 هزار تن از این مقدار را به خود اختصاص دهد و بقیه از سایر معادن و واردات تامین می شود و از این حیث بزرگترین تولید کننده سنگ منگنز کشور به شمار می رود. در حال حاضر بازار داخلی مناسب و جذاب تر از بازار صادراتی است اگرچه به لحاظ کیفی و عیار محصول امکان صادرات بسیار کم است. مقدار تولید، مقدار فروش و نرخ فروش در اواخر سال 1395 با راه اندازي خط محصول جدید، شرکت موفق شد با تولید سنگ پرعیار قابلیت تولید بخشی از خوراك مورد نیاز واحدهاي فروآلیاژ داخل کشور را کسب کند و به این ترتیب در سال 1397و سالهاي آتی سهم قابل توجهی از این بازار را نیز در اختیار خواهد گرفت. مهمترین مشتری شرکت، ذوب آهن اصفهان است که سنگ منگنز را به طور مستقیم درآگلومراسیون و کوره بلند مورد استفاده قرار می دهد. قرارداد فروش به ذوب آهن معمولا به صورت یکساله و در سال جاری 65 هزار تن بوده است. ظرفیت تولید تابع کارگاههاي آماده استخراج و برنامه ریزي تولید است که این خود توسط محدودیت هاي محیطی و طبیعی (از قبیل پارامترهاي شکل ماده معدنی، عمق و ...) ، تجهیزاتی ، نیروي انسانی و مالی تعیین می شود. ظرفیت تولید اسمی شرکت هفتاد هزار تن در سال است. برنامه اولیه پیش بینی شده براي سال 1398 تولید 82,000 تن سنگ منگنز دانه بندي و عملکرد واقعی براي 11 ماهه ابتدایی سال با پوشش 100 درصدي نسبت به بودجه سالانه 82000 تن است و پیش بینی می شود تولید شرکت در دوازده ماه امسال به 92 هزار تن برسد. از این مقدار بیش از 70درصد مربوط به تولید دانه درشت است، که قیمت بالاتر و تقاضاي بیشتري براي آن در بازار وجود دارد. پیش بینی ترکیب فروش در سال 98 شامل حدود 60 هزارتن انواع محصول درشت دانه و 29 هزارتن ریز دانه بود. حدود 70 درصد از کل تولید را محصولات درشت دانه تشکیل داده است که نزدیک به نیمی از این مقدار(35 درصد از کل) درجه 1 (پرعیار دانه درشت) است. نتایج عملکرد سالانه شرکت نشان دهنده اجراي موفقیت آمیز در روند تولید سنگ با کیفیت است. بطوریکه تولید سنگ درشت دانه از نسبت 55درصد به حدود 70درصد افزایش یافته و منجر به افزایش محسوس درآمد شرکت شده است. روند تولید شرکت در سال های اخیر در نمودار زیر مشاهده می شود. در مورد پیش بینی شرکت در سال های آتی اطلاعات خاصی در دسترس نیست اما با توجه به گزارشات ارسالی تولید شرکت با رشد 10 درصدی در سال های آتی مواجه خواهد بود. نرخ فروش متاثر از قیمت شمش فولاد خوزستان است و آخرین نرخ فروش محصولات عمده شرکت حداقل 5.110.000 ریال و حداکثر 21.000.000 ریال با متوسط 11.000.000 ریال بوده است. همانگونه که در بالا ذکر شد مهمترین و عمده ترین مشتری شرکت، ذوب آهن اصفهان است و مطابق قرارداد امسال 65 هزار تن از محصولات خود را به این شرکت می فروشد. طی توافق به عمل آمده با این شرکت نرخ پایه فروش سنگ درشت دانه با عیار %23معادل 19/5درصد و سنگ ریزدانه با عیار %23معادل 16درصد میانگین قیمت فروش شمش خوزستان در هر دوره سه ماهه است. این در حالی است که نوسانات قیمت شمش طی زمان تحویل کالا، در پایان هر دوره محاسبه و منظور خواهد شد. در مورد سایر مشتریان، به دلیل تنوع زیاد محصول و مشتریان (بجز ذوب آهن)، نرخ فروش تایع تقاضا در بازار است و معمولا از طریق چانه زنی با مشتریان انجام می شود. نرخ ارز، قیمت جهانی فروسیلیکو منگنز، مقررات گمرکی و شرایط کیفی و ظاهری محصول تاثیر مستقیم و نه خطی بر تعیین قیمت محصولات دارد. از آنجایی که قیمت محصولات شرکت تابعی از نرخ فولاد و همچنین قسمت عمده محصولات شرکت تابعی از نرخ شمش فولاد خوزستان است، به منظور پیش بینی نرخ سال های آتی از وابستگی تاریخی محصولات شرکت با شمش فولاد خوزستان استفاده شده است. همانگونه که در نمودار اول مشاهده می شود در سال های دور ارتباط خاصی بین نرخ فروش شرکت با شمش فولاد خوزستان دیده نمی شود. اما با نزدیک شدن به 2 سال اخیر شرکت توانسته علاوه بر بهبود کیفیت محصولات خود با توافق مناسب وابستگی خود را به نرخ فروش افزایش دهد. نمودار دوم روند با ثبات تر محصولات به شمش فولاد خوزستان مشاهده می شود. آنچه در نمودار دوم مشاهده می شود از زمستان 97 نسبت نرخ کمنگنز به شمش فخوز در محدوده 27-31 درصد گزارش شده است. مفروضات تحلیل به منظور مدل کردن تحلیل بنیادی از نسبت تاریخی نرخ محصولات به نرخ شمش فخوز کمک گرفته شد. با توجه به نرخ دلار و نرخ جهانی شمش، نرخ شمش فخوز محاسبه و نرخ فروش کمنگنز نسبتی از آن در نظر گرفته شد. 1-مقدار تولید سال آینده با توجه به اظهارات شرکت 10 درصد افزایش داده شد. 2-نرخ جهانی شمش با توجه به اظهارات تحلیلگران 380 دلار در نظر گرفته شد. 3-نسبت نرخ فروش محصولات به شمش فولاد خوزستان مشابه متوسط سال 98 در نظر گرفته شد. 4-بیشینه مالیات پرداختی شرکت در 20 سال اخیر 18 درصد بوده است، در حالی که طی دوره های اخیر بیشینه نرخ موثر مالیات 14 درصد بوده است. در یک حالت بدبینانه نرخ موثر مالیات هم 18 درصد در نظر گرفته شد. نتیجه گیری و ارزشگذاری سهم کمنگز با توجه به مارکت کپ پایین شرکت حداقل P/E مد نظر بازار 10 خواهد بود اما با توجه به اینکه شرکت طرح های توسعه مهمی من جمله استخراج سرب و روی، بهره برداری از معدن شاکی و از همه مهمتر ایجاد خط تولید فروسیلیسیم منگنز را در دست اقدام دارد، می توان به افزایش سودآوری بیش از آنچه در تحلیل بالا به آن اشاره شد. اما متاسفانه اطلاعات خاصی در مورد مقدار، زمان و سود آن در دست نیست. از آنجایی که تولید فروسیلیکو منگنز درآمد شرکت را دستخوش تغییرات قابل توجهی خواهد کرد می توان پی به ای های بزرگتری را به آن اطلاق کرد.
سهام سازان
