آهن یکی از فراوانترین عناصر در پوسته زمین بوده و به طور متوسط حدود 5 درصد آن از عنصر آهن تشکیل شده است. به طور کلی بیش از 300 کانی حاوی عنصر آهن هستند، ولی معمولا پنج کانی هماتیت، مگنتیت، گوتیت، سیدریت و پیریت به عنوان کانیهای اصلی سنگ آهن شناخته میشو ند. حداقل عیار اقتصادی برای سنگ آهن 55 درصد میباشد. این در حالی است که با توجه به شرایط اقتصادی کنونی جهان کنسانتره سنگ آهن باید دارای عیاری بیشتر از 60 درصد باشد. سنگ آهن عنصری فلزی است که به راحتی اکسیده شده و به تنهایی سخت و محکم نیست و برای افزایش استحکام آن، جهت استفاده در بخشهایی چون ساختمان سازی، آلیاژ آن با استفاده از عناصر بسیاری تهیه میشود. سنگ آهن ماده اولیه تولید فولاد است و 98 درصد سنگ آهن استخراج شده در سطح جهان برای تولید فولاد به کار می رود. به همین دلیل هنگام تحلیل این صنعت باید به دقت صنعت فولاد در دنیا رصد شود. 5 درصد از پوسته زمین را اکسید سنگ اهن تشکیل می دهد و به عنوان یکی از فراوان ترین عناصر فلزی در جهان می باشد. بزرگترین معادن سنگ اهن جهان در کشورهای برزیل، استرالیا، چین، هندوستان، روسیه ، اکراین و قزاقستان قرار دارند . 7 کشور نامبرده بالا 76 درصد ذخایر را در اختیار دارند. بخش اصلی بهای تمام شده تولید فولاد مربوط به سنگ آهن می باشد که در کشور چین 39% ، در اروپا 31% و در ایران 25 درصد قیمت تمام شده فولاد مربوط به سنگ آهن می باشد. سـنگ آهـن یکـی از مهـم تریـن سـنگ هـای معدنـی و مـاده ای اسـتراتژیک محسـوب مـی شـود کـه ایـران بـا داشـتن ذخایـر غنـی آن جـزو 20 کشـور مهـم در ایـن زمینـه اسـت. میـزان ذخایـر قطعـی سـنگ آهـن کشـور 8/2 میلیـارد تـن بـرآورده شـده و بیشـترین معـادن سـنگ آهـن کشـور در اسـتان هـای یـزد، کرمـان، مرکـزی و خراسـان جـای گرفتـه انـد. مهـم تریـن معـادن سـنگ آهـن کشـور گل گهـر، سـنگان، چغـارت، سـه چاهـون، چادرملـو، زرنـد و چـاه گـز اسـت. میـزان ذخایـر زمیـن شناسـی سـنگ آهـن کشـور بالـغ بـر 5.200 میلیـون تـن بـرآورد گردیـده اسـت کـه بـر اسـاس مناطـق جغرافیایـی بـه شـرح زیـر قابـل تفکیـک مـی باشـد: عرضه سنگ آهن : میزان کل منابع سنگ آهن در کره زمین : 800 میلیارد تنمیزان کل سنگ آهن محتوا در کره زمین : 230 میلیارد تنمیزان ذخایر شناسایی شده سنگ آهن : 170 میلیارد تنمیزان سنگ آهن محتوای ذخایر شناسایی شده : 82 میلیارد تنبخش عمده ای از ذخایر شناسایی شده به دلیل خلوص پایین، از توجیه اقتصادی برای استخراج برخوردار نیستند. عیار سنگ آهن مرغوبترین نوع سنگ آهن با عیار 68 درصد مربوط به پروژه ی میناس ریو واقع در کشور برزیل است که بهره برداری از آن توسط شرکتی از آفریقای جنوبی صورت می پذیرد. اما بطور کلی مرغوب ترین نوع سنگ آهن ها از کشورهای برزیل و استرالیا استخراج میگردد. در مقام مقایسه عیار متوسط سنگ آهن ایران 56 درصد و جهان 47 درصد است که یک عیار مطلوب به شمار می رود. بازار سنگ آهن در داخل کشور تابع نرخ شمش فولاد خوزستان ( فخوز ) می باشد. فرایند تولید سنگ آهن ضرایب تبدیل سنگ آهن به فولاد همانطور که در شکل فوق نشان داده شده است برای تولید هر تن فولاد حدود 2600 کیلیو سنگ آهن مصرف خواهد شد و با توجه به اینکه در برنامه افق 1404 ایران میخواهد تولید فولاد خود را به 55 میلیون تن برساند در نتیجه به حدود 140 میلیون تن سنگ آهن نیاز داریم که با توجه به روند فعلی تولید سنگ آهن در کشور با مشکل تامین مواجه خواهیم بود و احتمالا از سایر کشورها وارد خواهیم کرد. ذخایر سنگ آهن سایر کشورها کشورهای تولید کننده سنگ آهن : شرکت های بزرگ تولیدکننده : سهم تولید 4 شرکت اول (2018) : 46 درصد کل تولید دنیا VALE : 384 میلیون تن این شرکت پیش بینی تولید 307 تا 332 میلیون تن در سال 2019 را داشته است( با توجه به شکسته شدن سد در معدن برومادینیو) تولید محقق شده در نیمه اول : 137 میلیون تن و اینکه قیمت سر به سر در حدود 17 دلار به ازای هر تن است. Rio tinto: 338 میلیون تن این شرکت پیش بینی تولید 338 تا 350 میلیون تن در سال 2019 داشته است، تولید محقق شده در نیمه اول 156 میلیون تن بوده و قیمت سربه سر حدود 15 دلار به ازای هر تن است. BHB Billiton: 238 میلیون تن این شرکت پیش بینی تولید 242 تا 253 میلیون تن در سال 2020 را داشته است. قیمت سر به سر در حدود 15 دلار به ازاری هر تن است. Fortescue Metal Group: 177 میلیون تن کشورهای صادر کننده سنگ آهن : ارقام به میلیون دلار است. کشورهای اصلی مصرف کننده سنگ آهن : چین، هند و ژاپن بزرگترین مصر فکنندگان سنگ آهنسهم پایین استرالیا و برزیل در تولید فولادبه صرفه بودن صادرات سنگ آهن برای این کشورها نسبت به تولید فولادچین با سهم 65 درصد بزرگترین وارد کننده سنگ آهن در دنیا می باشد.پس از آن کشور هند قرار دارد. سه کشور چین، برزیل و استرالیا کنترل بازارسنگ آهن را در دست دارند. وضعیت تحولات قیمت سنگ آهن بررسی روند قیمت جهانی سنگ آهن حاکی از آن است که قیمت جهانی این محصول از ماه مارس 2018 روند افزایشی داشته است، به نحویکه از قیمت هر تن 70 دلار به 86دلار در مارس 2018 رسیده است. در حال حاضر قیمت هر تن سنگ آهن با عیار 62 درصد حدود 84 دلار و کنسانتره با عیار 66 درصد 103 دلار است. پیش بینی (بد بینانه) دولت فدرال استرالیا در مورد قیمت سنگ آهن در سال 2020 طبق اعلام دولت مرکزی استرالیا قیمت سنگ آهن تا پایان ماه ژوئن 2020 به 55 دلار در هر تن کاهش می یابد. پیش بینی قیمت های پایین تر به دلیل عادی شدن شرایط عرضه سنگ آهن و تقاضای کمتر در سال 2020 براساس چشم انداز اقتصادی و مالی در اواسط سال 2020 ( منتشر شده توسط دولت فدرال استرالیا ) می باشد. پیش بینی بانک استرالیا Westpac بالاتر بوده و براساس اعلام این بانک انتظار می رود بهای سنگ آهن به طور میانگین 65 دلار در هر تن در پایان سال 2020 باشد. همبستگی قیمتی نفت با سنگ آهن بر حسب درصد تغییر قیمت در 5 سال اخیر لازم به ذکر است ضریب همبستگی نفت و سنگ آهن در 6 ماهه گذشته 77 درصد بوده است. سنگ آهن در ایران جدول زیر مقدار تولید کنسانتره شرکت ها در 2 سال اخیر را نمایش میدهد: همانطور که گفته شد نرخ کنسانتره و گندله در کشور تابعی از نرخ شمش بیلت و بلوم معامله شده فولاد خوزستان در بورس کالا است که معمولا از نرخ های صادراتی پایین تر است که همین عامل باعث شده شرکت های سنگ آهنی به این موضوع اعتراض داشته باشند. در این گزارش ما به معرفی و سودآوری 4 شرکت معدنی گل گهر، چادرملو، گهرزمین و صبانور پرداخته ایم و در نهایت تحلیل خود را از این صنعت ارائه خواهد کرد. گل گهر ( کگل) این شرکت بزرگترین شرکت در حوزه سنگ آهن در کشور میباشد که سالانه حدود 15 میلیون تن کنسانتره تولید میکند که 35 درصد از کل تولید در کشور میباشد. زیر مجموعه های مهم این شرکت به ترتیب گهرزمین(29 درصد)، آهن و فولاد گل گهر(35 درصد)،جهان فولاد سیرجان (51 درصد) ، سرمایه گذاری گل گهر(95 درصد) و تامین سرمایه امید (11 درصد ) میباشد. البته شرکت های دیگری هم در زیر مجموعه کگل وجود دارد که به نسبت ارزش پایین تری دارند. شرکت آهن و فولاد گل گهر برنامه تولید 2 میلیون تن شمش را دارد و در حال حاضر سالانه 2 میلیون تن آهن اسفنجی تولید میکند. جهان فولاد سیرجان نیز سالانه حدود 800 هزار تن آهن اسفنجی و 100 هزار تن میلگرد تولید و به فروش میرساند. سرمایه گذاری گل گهر یک شرکت سرمایه گذاری است که فروش آهن اسفنجی و گندله را انجام می دهد. چادرملو (کچاد) این شرکت دومین تولید کننده کنسانتره در کشور است که 23 درصد از تولید این محصول را به عهده دارد. زیر مجموعه های مهم این شرکت اهن و فولاد ارفع میباشد که سالانه یک میلیون تن آهن اسفنجی و شمش بیلت تولید میکند و 43 درصد آن برای چادرملو میباشد. فولاد سرمد ابرکوه با ظرفیت اسمی 450 هزار تن میلگرد که در حال حضر 300 هزار تن تولید دارد و زیان ده میباشد. 65 درصد شرکت برای چادرملو میباشد. تامین سرمایه امید نیز دیگر زیر مجموعه مهم کچاد است که 16 درصد مالکیت دارد. گهرزمین (کگهر) این شرکت سالانه 20 میلیون تن کلوخه آهن تولید میکند و 5 میلیون تن کنساتره و طرح توسعه 5 میلیون تنی گندله شرکت در چند روز آتی به بهره برداری خواهد رسید. این شرکت سال قبل وارد بازار سرمایه شد. توسعه معدنی و صنعتی صبانور (کنور) این شرکت جز کوچکترین شرکتهای سنگ اهنی در کشور است که 86 درصد آن متعلق به ومعادن است. در حال حاضر 1.1 میلیون تن کنسانتره و 500 هزار تن گندله تولید میکند. طرح توسعه یک میلیون تنی گندله هم در دستور کار شرکت قرار دارد که احتمالا تا 2 سال آینده به بهره برداری خواهد رسید. جدول زیر این 4 نماد را نشان میدهد. لازم به ذکر است کنور از بابت معدن هیچ حق انتفاعی را به ایمیدرو پرداخت نمیکند که در صورت افزایش نرخ بهره مالکانه و حق انتفاع ریسکی شرکت را تهدید نمیکند. جدول ذیل زیر مجموعه ها و طرح توسعه این 4 شرکت را نشان میدهد: جدول زیر ارزش بازاری به همراه سرمایه اسمی شرکت ها را نشان میدهد. در این بین حاشیه سود ناخالص کگل از بقیه کمتر است. مفروضات تحلیل بنیادی صنعت سنگ آهن به اعتقاد ما نرخ های کنسانتره و گندله در سال جدید تغییر خواهد کرد. به همین دلیل 3 سناریو حالت فعلی، حالت محتمل و حالت خوش بینانه برای نیز برای تحلیل در نظر گرفته شده است. همانطور که گفته شد به دلیل کمبود کنسانتره در کشور و همچنین نرخ بالای این محصول در خارج از کشور (بیش از 25 درصد شمش بیلت) شرکتهای معدنی با فشار خود میخواهند نرخ کنسانتره را بالا ببرند و از 16 درصد فعلی تا 20 درصد بالا بیاید که نرخ جذابی برای این صنعت میباشد و باعث فشار به فولادسازان خواهد شد. با مفروضات فوق و در حالت سناریو 1 سود هر سهم شرکت ها به شرح زیر میباشد : چنانجه با سناریو 2 شرکت ها محصول خود را به فروش برسانند سود هر سهم به قرار زیر است: سود هر سهم شرکت ها در سناریوی سوم طبق جدول زیر براورد می شود: همانطور که دیده شد با افزایش نرخ سود همه شرکت ها رشد خوبی خواهد کرد. نتیجه گیری : به اعتقاد تیم سهام سازان سرمایه گذاری در صنعت سنگ آهن بسیار کم ریسک میباشد. این شرکت ها جذابیت زیادی برای فعالان بازار خواهند داشت و برای سرمایه گذاری های سنگین بسیار مناسب است. همچنین عمده این 4 شرکت سود نقدی خوبی را پرداخت میکنند که ریسک سرمایه گذاری را کاهش میدهد. تقریبا 4 شرکت طرح توسعه های خوبی دارند که منجر به رشد سوداوری آنها خواهد شد. همچنین احتمال ورود زیر مجموعه ها به بورس وجود دارد که باعث شناسایی سود خواهد شد. در نهایت برای کوتاه مدت کچاد و در بلند مدت کگل و کگهر برای خرید پیشنهاد میشود. همچنین کنور به دلیل سرمایه اندک و شناوری پایین احتمالا شارپ تر حرکت کند. هر چند تقریبا 4 شرکت همبستگی بالایی با هم دارند و بازدهی تقریبا یکسانی را در بلند مدت خواهند داشت. نکته آخر تعویض گروه فولادی با معدنی به صورت تدریجی پیشنهاد می شود.
سهام سازان
