تاریخچه: شرکت قند لرستان در سال 1345 به صورت شرکت سهامی خاص تاسیس و در اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی شهرستان بروجرد به ثبت رسیده است. این شرکت در سال 1354 به شرکت سهامی عام تبدیل شد و نهایتا در اسفند ماه 1368 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد. مرکز اصلی فعالیت و کارخانه شرکت در شهرستان بروجرد، کیلومتر 35 جاده بروجرد-خرم آباد در مجاورت شهر چالانچولان قرار دارد. موضوع فعالیت: موضوع فعالیت شرکت طبق اساسنامه، احداث و اداره کارخانجات قند و شکر و سایر مواد غذایی و صنایع جانبی آنها، تولید، خرید و فروش مواد اولیه مورد نیاز و محصولات تولیدی، واردات و صادرات مواد اولیه، کالای ساخته شده و نیمه ساخته و همچنین مشارکت با سایر اشخاص در این امور، سرمایه گذاری در سهام، اوراق مشارکت، سپرده گذاری در بانکها و موسسات اعتباری و سایر فعالیتهای اقتصادی مرتبط میباشد. سرمایه و ترکیب سهامداران: آخرین افزایش سرمایه شرکت از مبلغ 240,000 میلیون ریال به مبلغ 400,000 میلیون ریال منقسم به 400 میلیون سهم یکهزار ریالی از محل انتقال سود تقسیم نشده از طریق صدور سهام جدید بوده است که در اسفند ماه 1397 به ثبت رسیده است. سهامدار اصلی شرکت شخص حقیقی آقای علی روستا بوده است در تاریخ تهیه این گزارش 320 میلیون سهم بالغ بر 80 درصد شرکت را در اختیار دارد. جایگاه شرکت در صنعت: صنعت قند و شکر یکی از قدیمیترین صنایع ایران به حساب میاید به طوری که تاسیس اولین کارخانه قند ایران به سال 1274 و توسط یک شرکت بلژیکی در جنوب تهران باز میگردد. با توجه به استراتژیک بودن این محصول و منبع ارزان تامین انرژی نسبت به سایر مواد غذایی، این صنعت همواره مورد حمایت و نظارت دولت بوده است. بخش کشاورزی به عنوان مهمترین بخش و تامین کننده مواد اولیه، نقش بسیار حیاتی و تاثیرگذاری در این صنعت ایفا میکند به همین علت ریسک عدم تامین مواد اولیه از بخش کشاورزی همواره در کمین این صنعت بوده است. در سطح جهانی، شکر عموما از نیشکر و چغندر قند استخراج میشود و با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی یکی از این دو محصول به عنوان محصول پایه در تولید قند و شکر مورد استفاده قرار میگیرند. مناطق حارهای و استوایی که 80 درصد قند و شکر جهان را تولید میکنند عموما از نیشکر و مناطق سردسیر و معتدل که 20 درصد دیگر را تشکیل میدهند از چغندر قند برای تولید قند و شکر استفاده میکنند. در کشور ما با توجه به اقلیم متنوع و آب و هوایی هر دو نوع نیشکر و چغندر قند در تولید، مورد استفاده قرار میگیرد به طوری که بنابر آمارنامه انجمن قند و شکر ایران در سال 1398 بیش از 55 درصد قند و شکر تولیدی در کشور از کارخانجات چغندری و 45 درصد باقی مانده توسط کارخانههای نیشکری تولید شده است. در میان 130 کشور تولید کننده قند و شکر در جهان تنها 10 کشور هستند که به این صورت از هر دو محصول شکر تولید میکنند. در ایران مجموعا 37 کارخانه به تولید قند و شکر میپردازند که 28 واحد از چغندر قند و مابقی از نیشکر به عنوان ماده اولیه برای تولید قند و شکر استفاده میکنند. متوسط مصرف شکر در کشور سالانه حدود 2.2 میلیون تن میباشد که از این مقدار تنها حدود 1.4 میلیون تن به طور متوسط در کشور تولید میشود و کمبود عرضه از طریق واردات شکر خام و تصفیه آن در کارخانجات قند کشور صورت میپذیرد. واردات شکر خام در ایران عموما از کشورهای هند و برزیل که بزرگترین تولید کنندگان شکر در جهان هستند صورت میگیرد و به همین دلیل ریسک نوسانات قیمت جهانی شکر به عنوان تهدیدی برای این بازار در نظر گرفته میشود. در سالهای گذشته به دلیل مشکلات پیش آمده در بخش کشاورزی و عدم جذابیت نرخ های دستوری برای چفندرکاران میزان تولید چغندر قند و بالتبع تولید شکر کشور با افت چشمگیری همراه بوده است به طوری که میزان تولید قند و شکر کشور در سال 1396 اندکی بیش از 2 میلیون تن بوده است اما این رقم در سال 1398 به حدود 915 هزارتن رسیده است. بنابراین دولت برای تامین تقاضای بازار وادار است تا واردات شکر خام را افزایش دهد و واردات بیرویه نتیجتا کاهش تولید را به دنبال خواهد داشت. در رابطه با روند تولید شکر از چغندر قند باید توجه داشت که چغندر قند در ابتدای ورود به کارخانه عیار سنجی میشود و عیار آن بسته به کیفیت محصول و فصل کشت آن میتواند در بازهای از 12 تا 17 درصد متغیر باشد. در صورتی که چغندر کشت بهاره باشد عیار آن بالاتر و اگر کشت پائیزه باشد عیار آن کمتر است. اگرچه عیار قند به معنی درصدی است که از هر تن چغندر میتوان قند استحصال کرد اما باید توجه داشت که در عمل نمیتوان تمام قند موجود در چغندر را از آن استخراج کرد و درصدی نیز به عنوان ضایعات در نظر گرفته خواهد شد. از تفالهی باقی مانده از فرایند استحصال چغندر قند به عنوان محصول فرعی استفاده میشود. تفالهی باقی مانده به عنوان خوراک دام در واحدهای دامداری و دامپروری استفاده میشود و با توجه به مشکلات پیش آمده در واردات و تامین نهادههای دامی، تقاضای خوبی برای این محصول به وجود آمده است. این محصول به دو صورت خشک و تر و به صورت فلهای به فروش میرسد. از دیگر محصولات فرعی این صنعت به ملاس میتوان اشاره کرد که در صنایع شیمیایی، خمیر مایه و الکل سازی مورد استفاده قرار میگیرد که معمولا 3 تا 5 درصد وزن چغندر قند مصرفی به صورت محصول جانبی تولید میشود. مقدار تولید: ظرفیت اسمی کارخانه تولید سالانه مقدار 26,600 تن شکر استحصالی از چغندر قند و مقدار 50,000 تن تصفیه شکر خام در سه شیفت کاری سالانه میباشد. اما همانطور که بالاتر اشاره شد، مقدار تولید کاملا وابسته به میزان چغندر قند جذب شده به کارخانه دارد. شرکت قند لرستان به دلیل قرار گرفتن در ناحیه سردسیر و کوهستانی و همچنین نزدیکی به مناطق ممنوعه کشت به دلیل مشکلات تامین آب کشاورزی تنها میتواند از کشت بهاره چغندر قند برای تولید استفاده نماید. فصل برداشت چغندر قند بهاره معمولا از اواخر شهریور آغاز و تا نیمه آذر ادامه دارد. تولید قند این شرکت در سال مالی منتهی به 31/4/1399 نسبت به مدت مشابه سال گذشته با 12 درصد افت همراه بوده است و به سطح 12,300 تن شکر رسیده است. در سال مورد گزارش شرکت موفق به جذب مقدار 91,358 تن چغندر گردید که نسبت به سال قبل با 30 درصد افت همراه بوده است. این افت ناشی از عدم استقبال کشاورزان به دلیل عدم صرفه اقتصادی از کشت مذکور در مقایسه با بازدهی کشت سایر محصولات کشاورزی بوده است. اگرچه این افت شدید ممکن است تا حدودی تحت تاثیر سیلهای غرب و جنوب ایران در بهار سال 1398 باشد که خسارات فراوانی به مناطق روستایی و زمینهای زراعی در استانهای غربی خصوصا لرستان وارد کرد. با توجه به تغییرات پیش آمده در ماه های گذشته و گمانه زنیها در مورد افزایش نرخهای خرید تضمینی از چغندرکاران انتظار میرود تا کشاورزان منطقه بیشتر از سال گذشته به کشت این محصول روی آورند و مقدار چغندر جذب شده کارخانه به سطح میانگین سالهای گذشته یعنی 120 تا 140 هزار تن بازگردد. با توجه به یک کشته بودن قند لرستان و راندمان تجاری تقریبا یکنواخت سالهای گذشته راندمان تجاری را معادل 13.6 درصد در نظر گرفتیم و تولید سال 1399 معادل 16,320 تن برآورد میشود. برای محصولات فرعی میزان تفاله را مطابق روند سالهای گذشته 8.5 درصد چغندر جذب شده و مقدار ملاس را با توجه به روند کاهشی تولید آن برابر 2.3 درصد چغندر جذب شده در نظر گرفتهایم. مقدار فروش: برای سال های آتی به دلیل تقاضای خوب بازار و همچنین ماهیت محصول شکر که امکان نگهداری برای مدت بیش از یکسال را ندارد مقدار فروش را برابر با مقدار تولید در نظر گرفتهایم با این وجود به دلیل آنکه در انتهای سال مالی منتهی به 31/04/1399 با مقدار 727 تن شکر پایان دوره مواجه میشویم تصمیم گرفتهایم که در حدود همین مقدار موجودی پایان دوره را برای سالهای بعد در نظر بگیریم. نرخ فروش: با توجه به اینکه تا انتهای مهر ماه 1399 نرخ های فروش با نرخ مصوب 6,300 تومان بوده است و پس از آن ابلاغیه جدید با نرخ 6,650 تومان صادر شده است با توجه به سابقه فروش مقداری ماهانه در سالهای قبل یک سوم فروش مقداری را برای قبل این ابلاغیه و دو سوم دیگر را با نرخهای جدید محاسبه نمودیم که به رقم 6,545 برای کل سال رسیدیم. نرخ سال 1400 نیز به صورت درصدی از پیش بینی نرخ چغندر قند در این سال محاسبه شده است. مبلغ فروش: با این تفاسیر برای مبلغ فروش در سال جاری 132 میلیارد تومان و برای سال آینده 199 میلیارد تومان برآورد میگردد. که به معنی رشد 115 درصدی در سال جاری و رشد 54 درصدی در سال بعد میباشد... مواد مصرفی: با توجه به اینکه بیش از 80 درصد بهای تمام شده کارخانه صرف تامین مواد اولیه مصرفی یا همان چغندر قند میشود اهمیت این محصول در محاسبه بهای تمام شده بسیار بالا است. همانطور که قبلا بحث شد انتظار میرود مقدار چغندر جذب شده در سال جاری به سطح میانگین خود یعنی 140 هزار تن بازگردد که وقوع این امر در طول یکسال محتمل به نظر نمیرسد اما انتظار داریم تا با ضریب رشد متعادل تا سال 1400 به سطح مذکور بازگردد. نرخهای تضمینی خرید محصول چغندر برای سال جاری هم اکنون ابلاغ شده است که شامل 6,240 ریال برای هر تن چغندر به همراه 600 ریال هزینه حمل میباشد. برای سال 1400 با توجه به عدم رشد نرخ چغندر نسبت به سایر محصولات کشاورزی و صیفیجات این پتانسیل ارزیابی میشود که نرخ خرید تضمینی با رشد حداقل 30 درصدی همراه باشد. بهای تمام شده : هزینه های فروش : صورت سود و زیان: با این تفاسیر و با حفظ حاشیه سود عملیاتی در سطح سالهای گذشته و با سرمایه 400,000 میلیون ریالی انتظار میرود شرکت در سال جاری 70 ریال و در سال آینده 120 ریال به ازای هر سهم سود بسازد. این ارزیابی وابستگی بالایی به تغییر نرخهای خرید تضمینی از چغندرکاران دارد چرا که با افزایش نرخ از یکسو بهای تمام شده افزایش یافته و از سوی دیگر به تشویق چغندرکاران به کشت بیشتر و نتیجتا افزایش چغندر جذب شده شرکت میشود. نتیجه گیری : قند لرستان در سال مالی 98 حدود 1300 ریال سود به ازای هر سهم محقق کرده بود که بخش عمده این سود غیر عملیاتی و ناشی از درآمد سرمایه گذاری بوده است. انتظار می رود در سال جاری این درآمد کاهش یابد اما به مرور در دو سال پیش رو روند عملیاتی شرکت رشد کرده و سود سال مالی قبل در سال مالی آینده دوباره تکرار خواهد شد با این تفاوت که این بار بخش بیشتر این سود عملیاتی خواهد بود.
سهام سازان
